امیرالمومنین علیه السلام وارد مسجد گردید، ناگهان جوانى گریه کنان در حالى که گروهى او را تسلى مى دادند، جلوى آن حضرت آمد.
امام علیه السلام به جوان فرمود: چرا گریه مى کنى ؟
جوان : یا امیرالمومنین ! سبب گریه ام حکمى است که شریح قاضى درباره ام نموده ، که نمى دانم بر چه مبنایى استوار است ؛ و داستان خود را چنین شرح داد: پدرم با این جماعت به سفر رفته و اموال زیادى به همراه داشته و اینها از سفر بازگشته و پدرم با ایشان نیامده است ، حال او را از آنان مى پرسم ، مى گویند: مرده است . از اموال و دارایى او مى پرسم ، مى گویند: مالى از خود برجاى نگذاشته است . ایشان را به نزد شریح برده ام و او با سوگندى آنان را آزاد کرده ، با این که مى دانم پدرم اموال و کالاى زیادى به همراه داشته است .

امیرالمومنین علیه السلام به آنان فرمود: زود به نزد شریح برگردید تا خودم در کار این جوان تحقیق کنم ، آنان برگشتند و آن حضرت نیز نزد شریح آمده به وى فرمود: چگونه بین ایشان حکم کرده اى ؟
شریح : یا امیرالمومنین ! این جوان مدعى بود که پدرش با این گروه به سفر رفته و اموال زیادى با او بوده و پدرش با ایشان از سفر بازنگشته است . و چون از حالش جویا شده ، به وى گفته اند: پدرش مرده است . و من به جوان گفتم : آیا بر ادعاى خود گواه دارى ؟ گفت نه ، پس این گروه منکر را قسم دادم و آزاد شدند.
امیرالمومنین علیه السلام به شریح فرمود: بسیار متاسفم که در مثل چنین قضیه اى این گونه حکم مى کنى ؟!
شریح : پس حکم آن چیست ؟
امام علیه السلام فرمود: به خدا سوگند اکنون چنان بین آنان داورى کنم که پیش از من جز داود پیغمبر کسى به آن حکم نکرده باشد.
اى قنبر! ماموران انتظامى را حاضر کن ! قنبر آنان را آورد. آن حضرت هر مامورى را بر یک نفر از آنان موکل ساخت و آنگاه به صورتهایشان خیره شد و فرمود: چه مى گویید آیا خیال مى کنید که من از جنایتى که بر پدر این جوان آگاه نیستم ؟! و اگر اطلاع نداشته باشم نادانم . سپس به ماموران فرمود: صورتهایشان را بپوشانید و آنان را از یکدیگر جدا سازید پس ‍ هر یک را در کنار ستونى از مسجد نشاندند در حالى که سر و صورتشان با جامه هایشان پوشیده شده بود، آنگاه امام علیه السلام منشى خود، عبدالله بن ابى رافع را به حضور طلبیده به او فرمود: قلم و کاغذ بیاور! و خود در مجلس ‍ قضاوت نشست و مردم نیز مقابلش نشستند. و آن حضرت علیه السلام به مردم فرمود: هر وقت من تکبیر گفتن شما نیز تکبیر بگویید و سپس مردم را از مجلس قضاوت بیرون نمو و یکى از آن گروه را طلبیده مقابل خود نشانید و صورتش را باز کرد و به عبدالله بن ابى رافع فرمود: اقرار این مرد را بنویس و به باز پرسى او پرداخت و پرسید: در چه روزى شما و پدر این جوان از خانه هایتان خارج شدید؟
در فلان روز.
در چه ماهى ؟
در فلان ماه .
در چه سالى ؟
در فلان سال .
در کجا بودید که پدر این جوان مرد؟
در فلان محل .
در خانه چه کسى ؟
در خانه فلان .
به چه بیمارى ؟
با فلان بیمارى .
مرضش چند روزى طول کشید؟
فلان مدت .
در چه روزى مرد؛ چه کسى او را غسل داده کفن نمود و پارچه کفنش چه بود و چه کسى بر او نماز گزارد و چه کسى با او وارد قبر گردید؟
و چون بازجوئى کاملى از او به عمل آورد صدایش به تکبیر بلند شد، و مردم همگى تکبیر گفتند، سایرین که صداى تکبیرها را شنیدند یقین کردند که آن یکى سر خود و دیگران را فاش ساخته است ، آن حضرت علیه السلام دستور داد مجددا سر و صورت او را پوشانده وى را به زندان ببرند.
سپس دیگرى را به حضور طلبیده مقابل خود نشانید و صورتش را باز کرده به وى فرمود: آیا تصور مى کنى که من از جنایت و خیانت شما اطلاعى ندارم ؟
در این هنگام که مرد شک نداشت که نفر اول نزد آن حضرت به ماجرا اعتراف کرده چاره اى جز اقرار به گناه خویش و تقریر داستان ندید و عرضه داشت : یا امیرالمومنین ! من هم یک نفر از آن جماعت بوده و به کشتن پدر جوان ، تمایلى نداشتم ؛ و این گونه به تقصیر خود اعتراف نمود.
پس امام علیه السلام تمام شهود را پیش خوانده یکى پس ‍ از دیگرى به کشتن پدر جوان و تصرف اموال او اقرار کردند، و آنگاه مرد اول هم که اقرار نکرده بود اعتراف نمود، و آن حضرت علیه السلام آنان را عهده دار خونبها و اموال پدر جوان گردانید. در این موقع که خواستند مال مقتول را بپردازند باز هم اختلافى شدید بین جوان و آنان در گرفت و هر کدام مبلغى را ادعا مى کرد، پس امیرالمومنین انگشتر خود و انگشترهاى آنان را گرفت و فرمود: آنها را مخلوط کنید و هر کدامتان که انگشتر مرا بیرون آورد در ادعایش راست گفته است ؛ زیرا انگشتر من سهم خداست و سهم خدا به واقع اصابت مى کند.
پس از فیصله و اتمام قضیه شریح گفت : یا امیرالمومنین ! حکم داوود پیغمبر چه بوده است ؟
آن حضرت علیه السلام فرمود: داوود از کوچه اى مى گذشت ، اتفاقا به چند کودک برخورد نمود که سرگرم بازى بودند، و شنید کودکى را به نام مات الدین ؛ مرد دین صدا مى زنند، داوود کودکان را به نزد خود فراخواند و به آن پسر گفت : نام تو چیست ؟
گفت : مات الدین .
داوود گفت : چه کسى این نام را براى تو معین کرده ؟
گفت : پدرم .
داوود پسر را به نزد مادرش برده پرسید اى زن ! اسم فرزندت چیست ؟
گفت : مات الدین .
داوود: چه کسى این نام را بر او نهاده است ؟
زن : پدرش .
داوود: به چه مناسبت ؟
زن : زمانى که این فرزند را در شکم داشتم ، پدرش با گروهى به سفر رفت ، ولى با آنان بازنگشت ، احوالش را از ایشان جویا شدم گفتند: مرده . گفتم : اموالش چطور شده ؟ گفتند: چیزى از خود برجاى ننهاده ! گفتم : پس هیچ وصیت و سفارشى براى ما به شما نکرد؟ گفتند: چرا تنها یک وصیت نمود، وى مى دانست که تو باردارى ، سفارش نمود به تو بگوییم فرزندت پسر باشد یا دختر، نامش را مات الدین بگذارى .
داوود گفت : آیا همسفرهاى شوهرت مرده اند یا زنده ؟
گفت : زنده .
گفت : مرا به خانه هایشان راهنمایى کن .
زن ، داوود را به خانه هاى آنان برد، داوود همه آنان را گردآورده به همان ترتیب از ایشان بازجویى نمود و چون جنایت ایشان برملا گردید خونبها و مال مقتول را بر عهده آنان گذاشت و به زن گفت : حالا نام پسرت را عاش الدین ؛ زنده است دین بگذار
و همین خبر را کلینى (ره ) نیز به اسنادى دیگر از اصبغ بن نباته نقل کرده که مى گوید: امیرالمومنین علیه السلام در قضیه چنان قضاوت شگفت انگیزى نمود که هرگز مانند آن را نشنیده ام و سپس همین داستان را نقل نموده تا آنجا که مى گوید: امام علیه السلام با آن گروه به نزد شریح برگشتند و آن حضرت این مثل معروف را براى شریح مى خواند: