علّامه طباطبایی(ره) در جمع بین این روایات می‌گوید: 
ممکن است هر سه روایت را به صورتی معنا کنیم که منافاتی میان آنها نباشد و آن این است که بگوییم، در روایات وارده از طریق امامان اهل بیت(ع) غالب آیات مربوط به قیامت، گاهی به روز ظهور مهدی و گاهی به روز رجعت و گاهی به روز قیامت تفسیر شده و این بدان جهت است که هر سه روز در اینکه روز بروز حقایقند، مشترکند؛ هر چند که بروز حقایق در آنها مختلف و دارای شدّت و ضعف است. بنابراین حکم قیامت در آن دو روز دیگر هم جاری است.۸ 

و نهایت اینکه شیطان راهی به سوی نجات و سعادت نخواهد داشت و تا وقت معلوم بنابر تفسیری که گذشت، خداوند به او مهلت داده است و وعید جهنّم به شیطان و پیروان او داده شده است؛ چنان‌که خدای متعال در آیة ۸۵ سورة (ص) می‌فرماید: 
«لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنکَ وَمِمَّن تَبِعَکَ مِنْهُمْ أَجْمَعِینَ؛ هر آینه جهنّم را از تو و از هر کس از آنان که تو را پیروی کند، از همگی‏شان خواهم انباشت.» این آیه در حقیقت پاسخی است از خدای سبحان به ابلیس که مشتمل بر قضایایی است که خدا علیه ابلیس و پیروانش رانده و به زودی همه را داخل جهنّم کرده و مشمول خلود در عذاب الهی هستند و خداوند به حقّ سوگند یاد می‌کند و حقّ می‌گوید که جهنّم را از شیطان و پیروانش پر می‌کند. این جمله و این آیه که با الفاظ تأکید هم همراه است، مبیّن این معناست که کمترین تردید و شکّی در این باره به خود راه ندهید که برای شیطان و پیروانش راه نجاتی نیست و ادامة خطّ آنها به دارالبوار منتهی می‌گردد.
در مورد عاقبت و فرجام نهایی شیطان، برخی از اهل تصوّف هم نظرگاه۹ دیگری دارند که به دلیل سست، بی‌پایه و بی‌اساس بودن این قول، از ذکر آن خودداری می‌کنیم.
مردان الهی که به جایی رسیده‌اند و به قرب الهی نائل شده‌اند، با یاد خدا و ذکر او همیشه دل‌های خویش را جلا داده‌اند و نگذاشته‌اند که شیطان بر آنها تسلّط یابد و ما نیز باید با استمداد از رحمت پیکران الهی، همیشه به یاد خدا باشیم و با ذکر نام و یاد او، شیطان را از خود برانیم. چنان‌که علّامه نراقی می‌گوید:
تا که دل با یاد حق باشد قرین، می‌نیاید ره در آنجا آن لعین
دل چو شد خالی ز یاد کردگار، منزل شیطان و دیو و دشتیار۱۰

پی نوشت ها

 ۸٫ المیزان، ترجمه، ج ۱۲، ص ۲۵۸، سیّد محمّدباقر موسوی همدانی.

۹٫ طالبان رجوع کنند به ترجمة فتوحات مکیّه، شیخ اکبر محیّ الدّین ابن عربی، ص ۹۶، معارف، باب ۱-۴، ترجمة محمّد خواجوی.
۱۰٫ مثنوی طلاقدیس.
۱۱٫ معجم الفاظ غرر الحکم و درر الکلم، ص ۵۷۱٫

 منبع : مهدویت،صهیونیسم،فراماسونری،آخرالزمان