علی(ع)، امیر یگانه
چهارشنبه, ۲۴ ارديبهشت ۱۳۹۳، ۰۲:۴۳ ق.ظ
هر چند ائمه(علیهم السلام) جملگی یک نورند، ولی هر کدام درخشندگی و نور خاصّ خود را دارند. در رأس آنان، پدر امامان، ویژگیهای منحصر به فردی دارد که هیچ دیّار البشری در زمین دارای آن نیست. ویژگی هایی که نشانگر این است که مولای ما علی(ع)، نگین حلقه‌ی آفرینش است. به این ویژگیهای منحصر به فرد، «اختصاصات» می‌گویند.
البتّه اختصاصات امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه السلام)، آنقدر زیاد است که در یک کتاب مفصّل نمی گنجد، به همین دلیل، دوازده مورد از آنها را انتخاب و ارائه می کنیم؛ باشد که شیعیان و محبّان آن حضرت، از داشتن مولای بی نظیری چون او، به خود ببالند و شکرگزار خداوند کریم باشند.
الف) دریافت ثواب اعمال تمام مؤمنین
ثواب زیارت امام علی(ع) در زمان حیات و مماتشان، بیش از سایر امامان است. چرا که ایشان به عنوان پدر و وصیّ اوّل، معلّم دیگر امامان محسوب می شوند؛ بدین ترتیب از ثواب اعمال دیگر امامان و شیعیان آنها، برخوردار می گردند.
امام صادق(ع) به کسی که زیارت امیرالمؤمنین (ع) نرفته بود، فرمودند: «بد کارى کردى. اگر از شیعیان ما نبودى به تو نگاه نمى کردم چرا زیارت نکردى کسى را که خداوند با فرشتگانش، انبیاء و مؤمنین زیارتش مى نمایند؟»
آن شخص عرض کرد: «فدایت شوم به این امر واقف نبودم.» سپس حضرت فرمودند:
«بدان که امیر المؤمنین علیه السّلام نزد حق تعالى از تمام ائمه(ع) افضل و برتر است و ثواب اعمال ایشان براى آن حضرت منظور مى شود. در حالى که حضرات ائمّه(ع) به مقدار اعمال صادره از خودشان فضیلت و برترى عائدشان مى شود.» (1)
ب) آگاهی به اخبار ادیان گذشته و حال
هر چند همه ی اهل بیت(ع)، دانا و عالم بودند؛ امّا این سخن از هیچ کسی جز حضرت علی(ع) شنیده نشد: «سلونی؛ از من بپرسید.» (2)
در روایات آمده است که حضرت علی(ع) فرمودند: «اگر کرسى [حکومت و قضاوت] برایم گذاشته شود تا بر آن بنشینم و براى خلایق حکم کنم. مى توانم در بین اهل تورات طبق قانون تورات و در میان پیروان انجیل به کتاب انجیل و در بین طرفداران زبور به کتاب زبور و در بین پیروان فرقان به قرآن قضاوت و حکم کنم.
به خدا سوگند، می دانم که هر آیه اى که در شب یا روز در بیابان یا کوه، در خشکى یا دریا نازل شده است، در چه روز و ساعت و در شأن چه کسى نازل شده است. هیچ مرد قریشى نیست مگر این که در کتاب خدا جایگاه او را که در نار یا نور است مشخّص شده [و من می دانم].» (3)
ج) ردّ الشمس
ردّ الشمس واقعه ی نادر و خارالعاده است که تنها برای حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) رخ داده است و به این معناست که خورشید از مسیر حرکت خود به عقب برگردد.
این واقعه دو بار برای حضرت علی(ع) پیش آمد. یکبار در زمان حیات پیامبر(صلی الله علیه و آله) و بار دیگر در زمان سفر حضرت به بابل پس از رحلت رسول اکرم(ص).
بار اوّل سر پیامبر (ص) در دامن على (ع) بود که وحى بر او نازل شد و على هنوز نماز عصر را نخوانده بود تا آفتاب غروب کرد. پیامبر (ص) عرض کرد: «خدایا على (ع) بر طاعت تو و رسولت بود، آفتاب را براى او برگردان (تا نماز عصرش را بخواند).» راوى مى گوید: پس دیدم آفتاب طلوع کرد بعد از آنکه غروب کرده بود. (4)
بار دوم نیز حضرت و اصحابشان در مسیر بابل بودند و در راه گذشتن از فرات آفتاب غروب کرد. با دعای امیرالمؤمنین(ع)، خورشید با صدای مهیبی به جایگاه ظهر بازگشت و امام و یاران نمازشان را خواندند و آنگاه به جای خود برگشت. (5)
د) میلاد در کعبه
امام صادق(ع) از پدران بزرگوارش نقل مى کنند که: «عبّاس بن عبد المطلب (عموی حضرت علی(ع)) و نوفل بن قعنب، روبه روى خانه کعبه نشسته بودند، در این هنگام فاطمه بنت اسد آمد و ایستاد و درد زایمان او را گرفت و دعا کرد.
آن دو، مىگویند: خانه خدا را دیدیم که از پشت شکافته شد و فاطمه وارد گردید. و از چشم ما ناپدید شد. در خانه نیز بسته شد. سپس شکاف دیوار به هم آمد و چسبید. رفتیم که در را باز کنیم تا زنها داخل خانه بروند، ولى نتوانستیم. فهمیدیم که این کار از جانب خداست. فاطمه سه روز در آنجا ماند و همه جا سخن از او بود. بعد از سه روز، باز هم همان جا شکافته شد و فاطمه بیرون آمد. و على(ع) روى دستهاى او بود. و گفت: در این سه روز از میوههاى بهشت تغذیه مى کردم.» (6)
هـ) نامیده شدن به امیرالمؤمنین(ع)
زید بن جهم هلالى می گوید: شنیدم امام صادق (ع) می فرمود:
«زمانی امر ولایت على بن ابى طالب(ع) نازل شد و پیغمبر (ص) فرموده بود، با لقب «امیر المؤمنین» به على سلام کنید،
اى زید! از جمله تأکیداتى که خدا در آن روز بر آن دو نفر (ابو بکر و عمر) نمود، این بود که رسول خدا(ص) به آنها فرمود: «برخیزید و به عنوان «امیر المؤمنین» به على سلام کنید»، آن دو نفر گفتند: «اى رسول خدا این امر از جانب خدا است یا از جانب رسولش؟»
رسول خدا(ص) به آنها فرمود: «از جانب خدا و رسولش»، پس خداى عز و جل این آیه نازل فرمود: «و سوگندها را پس از محکم کردنش که خدا را ضامن آن کرده اید مشکنید؛ زیرا خدا می داند چه می کنید.» (7)
شخصی از امام صادق (ع) پرسید: آیا ما برای خطاب قرار دادن حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه)، باید ایشان را به نام امیرالمؤمنین بخوانیم؟ حضرت فرمودند: «نه، این نام، نامى است که خدا، امیرالمؤمنین على بن ابى طالب (ع) را به آن نامیده و کسى پیش از او، به این نام نامیده نشده و بعد از او کسى به این نام خود را نمى نامد، مگر کافر»(8)
و) یکی خواندن دوستی خدا و امیرالمؤمنین(ع)
رسول خدا(ص) فرمودند: «ولایت على بن ابى طالب، ولایت خداست و دوستی اش دوستى خدا و پیروی اش فریضه ی خدا و اولیائش اولیاء خدا، و دشمنانش دشمنان خدا، نبرد با او نبرد با خدا و سازش با او سازش با خداى عزّ و جلّ است.» (9)
ز) روایات خاص در شأن حضرت علی(ع)
روایات نبوی خاصّ و منحصر به فردی مثل حدیث منزلت («تو نسبت به من همچون هارون نسبت به موسى هستى به جز اینکه بعد از من نبوّتی نیست.») و باب علم (من شهر علم و حکمتم و على در آن است.) تنها در شأن حضرت علی(ع) نازل شده است.
حـ) حضرت علی (ع) اولین فرد ایمان آورنده به پیامبر(ص)
همه ی راویان شیعه و اهل سنّت موافقند که نخستین مرد ایمان آورنده به رسول خدا(ص)، حضرت علی(ع) است.
(برای مطالعه بیشتر ن.ک به: علی(ع) نخستین مسلمان )
ط) تنها کسی که جای حضرت رسول در بستر خوابید
ماجرای خوابیدن حضرت علی (ع) در رختخواب رسول خدا (ص) در شب هجرت ایشان به مدینه چیزی است که مورخان در آن شک و تردیدی ندارند. این در حالی بود که به راستی ممکن بود مشرکان، حضرت علی (ع) را در آن شب به قتل برسانند. تا جایی که در تاریخ آمده است، مشرکان به خاطر آنکه فکر می کردند پیامبر (ص) در بستر خوابیده است، حضرت علی (ع) را به شدت کتک زدند و حضرت از درد به خود می پیچید. (10) (ن، ک به: مردی که خودش را به خدا فروخت )
ی) کسی که ارزش شمشیرش بیش از عبادت خلایق است.
حضرت علی(ع) که با شجاعت خود در جنگ خندق، باعث پیروزی مسلمانان شد، مفتخر به دریافت این سخن از پیامبر اکرم(ص) گردید: «ضربه ی علی در روز خندق، برتر از عبادت ثقلین (جنّ و انس) است.» (11)
همچنین در جنگ احد، زمانی که حضرت علی(ع)، پیشاپیش پیامبر(ص)، حرکت می کردند و از جان رسول خدا(ص) دفاع می کردند، همه نوای جبرئیل امین(ع) را از آسمان شنیدند که می فرمود: «هیچ جوانمردی جز علی و هیچ شمشیری چون ذوالفقار نیست.» (12)
ک) کسی بر حضرت علی(ع) چیره نشد
شیخ مفید می گوید: «على (ع) با آن همه پیکارهائى که می کرد و با یلان از عرب و بزرگان ایشان روبرو می شد و آنان براى نابودى وى همه گونه حیله بکار می بردند و می کوشیدند، شاید بتوانند بر وى دست یابند. در عین حال ایشان از دشمن نگریخت و پشت به جنگ نداد و از جاى درنرفت و بیمى از کسى در دل قرار نداد، با آنکه دیگران هر گاه با دشمن روبرو می شدند، گاهى بر دشمن غالب و هنگامى مغلوب و زمانى حمله مى کردند و وقتى فرار می نمودند. چون وضع على (ع) آنچنان بود که اشاره کردیم، باید بگوئیم عمل حضرت در این خصوص از جمله معجزات بزرگ و خرق عادتى بود که ویژه ی آن جناب است و دلیل بر امامت و پیشوائى او است و باید از وى پیروى کرد و او برگزیده از میان افراد است.» (13)
ل) خانه زادی و دامادی پیامبر (ص)
در تاریخ یعقوبی آمده است:
وقتی علی بن ابی طالب، فاطمه (س) دختر رسول خدا (ص) را به سوی مدینه آورد، هنوز با او ازدواج نکرده بود و دو ماه پس از هجرت، رسول خدا فاطمه (س) را به او تزویج کرد. (14)
مسلم است که حضرت فاطمه علیها السلام خواستگاران بسیاری داشت. ابوبکر و عمر نیز چون خواست خود را با پیامبر (ص) در میان نهادند، رسول خدا گفت که منتظر قضاء الهی است. (15) هنگامی که حضرت علی (ع) فاطمه را از پیامبر (ص) خواستگاری کرد، رسول خدا پذیرفت و چون عده ای لب به اعتراض گشودند، فرمود: «من فاطمه را به علی تزویج نکردم، بلکه خدا او را تزویج کرد.» (16)
من از مفصل این باب مجملی گفتم
تو خود ز مجمل من رو مفصلی برخوان...
پی نوشت:
1. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ترجمه ذهنى تهرانى - تهران، انتشارات پیام حق، چاپ: اول، 1377، ص 110؛ با استفاده از نرم افزار جامع الاحادیث نور 3/5.
2. جمله ی مشهور امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) که در چند جا آن را فرموده اند: سَلونی قبل ان تفقدونی. کلینى، محمد بن یعقوب، أصول الکافی، ترجمه کمرهاى، قم، اسوه، چاپ: سوم، 1375 ش. ج1 ؛ ص603؛ با استفاده از همان نرم افزار.
3. حسکانی، عبید الله بن عبد الله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل - ترجمه روحانى - قم، دارالهدی، چاپ: اول، 1380 ش. ص 145. با استفاده از همان نرم افزار.
4. ابن طاووس، على بن موسى، الطرائف، ترجمه داود إلهامى - ایران ؛ قم، نوید اسلام، چاپ: دوم، 1374، ص228؛ با استفاده از همان نرم افزار.
5. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد للمفید، ترجمه ساعدى - تهران، اسلامیه، چاپ: اول، 1380، ص 335؛ با استفاده از همان نرم افزار.
6. قطب الدین راوندى، سعید بن هبة الله، جلوههاى اعجاز معصومین علیهم السلام، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ: دوم، 1378، ص145؛ با استفاده از همان نرم افزار.
7. کلینى، محمد بن یعقوب، أصول الکافی، ترجمه مصطفوى - تهران، کتاب فروشى علمیه اسلامیه، چاپ: اول، 1369، ج2 ؛ ص52- 53؛ با استفاده از همان نرم افزار.
8. تحفة الأولیاء (ترجمه أصول کافى)؛ ج2؛ ص409؛ با استفاده از نرم افزار جامع الاحادیث 3/5.
9. ابن بابویه، محمد بن على، الأمالی (للصدوق) / ترجمه کمرهاى - تهران، کتابچى، چاپ: ششم، 1376، ص 32؛ با استفاده از نرم افزار جامع الاحادیث نور.
10. حسکانی، همان، ص 57؛ با استفاده از همان.
11. ابن طاووس، على بن موسى، إقبال الأعمال (ط - القدیمة) - تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ: دوم، 1409 ق.، ج1 ؛ ص467؛ با استفاده از همان.
12. کلینى، محمد بن یعقوب، الروضة من الکافی / ترجمه رسولى محلاتى - انتشارات علمیه اسلامیه، تهران، چاپ: اول، 1364 ش. ج1 ؛ ص159؛ با استفاده از همان.
13. مفید، همان، ص 298.
14. تاریخ یعقوبی، ابن واضع، ج 2، ص 41؛ به نقل از عینی نیا، مریم، بررسی فضایل حضرت علی (ع) و مساله امامت (حدیث غدیر خم)، فصل نامه ی ندای صادق، شماره ی 20؛ به نقل از سایت پایگاه حوزه ؛
15. الطبقات الکبری، محمد بن سعد، ج 8، ص 11؛ به نقل از همان مقاله.
16. تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 41؛ به نقل از همان مقاله.
منبع:موعود