جایگاه غدیر در شکل گیری تاریخ شیعه

غدیر، هسته مرکزی معتقدات شیعه است و در واقع، اصل اسلام، توحید، نبوت و معاد است؛ اما اینها در دایره ولایت، مفهوم می یابند و این ولایت هم متکای اصلی اش، حدیث غدیر است. در اسلام، معتقدات دینی و فرایض عملی، در چهارچوب اعتقاد به ولایت الهی و پس از آن ولایت نبی و وصی، مفهوم اصلی خود را می یابند. شیعه و در رأس آنها و در سرخط تاریخ تشیع، عمار، سلمان، ابوذر و مقداد، دنبال همین حدیث غدیر بودند و ولایت خویش را با امام علی استوار کردند. در تاریخ طبری آمده است که به جز عامه مردم که در وقت خلافت امام، با آن حضرت بیعت کردند، دسته ای بر اساس «ولایت» و این که ما بر این اصل که با دوستان تو دوست و با دشمنان تو دشمن باشیم، بیعت می کنیم. شرطة الخمیس، اصحاب نزدیک و ولایی حضرت بودند و تشیع، از این جا آغاز شد. اشعار اصحاب امام علی در صفین، مبتنی بر کلمه وصایت است. آنان، علی را وصی رسول خدا صلی الله علیه وآله می دانستند. بسیاری از آنان، حدیث غدیر را در اشعار خود که برابر امام می خواندند، درج می کردند. امام علی در ابتدای ورود به کوفه، مردم را در مسجد کوفه جمع کرد و فرمود: هر کس که در حادثه غدیر بوده است، برخیزد و شهادت دهد که گروه زیادی برخاسته، شهادت دادند و تشیع، از همین جا آغاز شد و ادامه یافت.
غدیر و هویت شیعی: پاسخ به 4 پرسش درباره غدیر ؛ رسول جعفریان

امام علی و ماجرای سد الابواب

پس از بنای مسجدالنبی، یاران پیامبر در اطراف مسجد برای خود خانه‌هایی ساخته بودند که یکی از درهای آنها رو به مسجد باز می‌شد. پیامبر گرامی به فرمان خدا دستور داد که تمام درهایی که به مسجد باز می‌شد، ببندد، جز در خانه علی بن ابی طالب را. این مطلب بر بسیاری از یاران رسول خدا گران آمد، از این رو پیامبر اکرم بر منبر رفت و چنین فرمود:
خداوند بزرگ به من دستور داده است که تمام درهایی را که به مسجد باز می‌شود ببندم، جز در خانه علی را؛ و من هرگز از پیش خود به بسته شدن دری و یا باز ماندن آن دستور نمی‌دهم؛ من در این مسایل پیرو فرمان خدا هستم.
آن روز تمام یاران رسول خدا این موضوع را فضیلت بزرگی برای علی تلقی کردند تا آنجا که خلیفه دوم بعدها می‌گفت: ای کاش سه فضیلتی که نصیب علی شده بود نصیب من شده بود و آن سه فضیلت عبارتند از:
1ـ پیامبر دختر خود را به عقد علی در آورد.
2ـ تمام درهایی را که به مسجد باز می‌شد بست. جز در خانه علی را.
3ـ در جنگ خیبر پیامبر پرچم را به دست علی داد.
تفاوتی که میان علی و دیگران وجود داشت این بود که ارتباط او با مسجد هیچ وقت قطع نشده بود، او خانه زاد خدا بود و در کعبه دیده به جهان گشوده بود، بنابراین مسجد از روز نخست خانه او بود و این موقعیت دیگر هرگز برای هیچ کس دست نداد.

برگرفته از کتاب « جوانی امام علی - محمد جویباری -