اصول دین

توحید، معاد، نبوت از اصولی است که بین همهٔ مسلمانان مشترک است. بعضی از فرقه‌های اسلام به خصوص شیعیان به جز این سه اصل، دو اصل عدل و امامت را نیز به آن سه افزوده‌اند و جزء اصول می‌‌دانند. البته به این دو اصل اصول مذهب گفته می‌‌شود.

نام خدا

الله نام خاص خدای یکتا در قرآن و متون عربی-اسلامی است. با این حال فارسی‌زبانان معمولا از لفظ خدا استفاده می‌کنند. کلمه الله پیش از ظهور اسلام نیز در عربستان وجود داشته است و نام بت بزرگ قوم قریش در بتخانهٔ کعبه بود.

نام‌گذاری پیروان

پیروان اسلام را در فارسی مسلمان می‌خوانند و در متون عربی «مسلم». به اضافه اینکه در تعالیم اسلامی بنا بر سخنان خداوند در قرآن کتاب مقدس مسلمانان، ادیانی که تمام پیامبران الهی آن را ترویج کرده‌اند یک دین است و همه آن ها تحت عنوان اسلام خوانده می‌‌شوند؛ پس پیروان دیگر پیامبران الهی تا زمانی که آیین آن ها توسط پیامبر بعدی نسخ نشده بود، مسلمان محسوب می‌‌شوند.

مذهب‌ها و انشعابات

مسلمانان به دو مذهب عمده شیعه و سنی تقسیم می‌شوند. بعضی باورها مانند صوفی‌گری و وهابیت از گروه‌های خُرد اسلام هستند. بهایی‌گری یکی از انشعابات اسلام در ایران است که پیروان آن معتقدات خود را دین جدیدی می‌‌دانند و کتابهایی به نام بیان عربی و بیان فارسی دارند.

قوانین

اسلام مانند تمام دین‌ها دارای قوانینی است که مسلمانان موظف به پذیرش آنها می‌‌باشند.

پاره‌ای از قوانین اسلام مابین بیشتر ادیان و ایدئولوژی‌ها (اعم از اینکه خود را الهی بنامند یا زمینی) مشترک است. از جمله این قوانین می‌توان به احترام به والدین، یاری به یتیمان، اشاره نمود.

برخی قوانین اسلام دارای ویژگیها، شروط، محدودیتها و تعاریف خاص خود هستند و انجام آنها مستلزم رعایت آن شروط و ویژگی‌ها است. مانند ازدواج کردن، پرهیز از ظلم و ستم به خود و غیر، زنده کردن حقوق دیگران، دست گیری مستمندان عدم انتحار و... اشاره کرد

برخی دیگر از قوانین اسلام، خاص اسلام هستند همچون قصاص، سنگسار، اعدام مرتد، جهاد. این قوانین همراه با قوانین گروه دوم همواره توسط عده‌ای که خود را طرفدار حقوق بشر میدانند مورد انتقاد شدید واقع شده است. قوانین اسلامی معمولا تنها مربوط به کشورهای اسلامی می‌شوند و قانونگذاران و متفکران سایر کشورها به این نتیجه نرسیده‌اند که این قوانین به رفع مشکلات جامعه بشری کمکی می‌کنند.

کتاب مقدس

·    قرآن، کتاب مقدس مسلمان، به زبان عربی نوشته شده است. سوره‌های قرآن به دو بخش مکی، یعنی سوره‌هایی که در مکه نازل شده‌اند و سوره‌های مدنی تقسیم می‌شود. مسلمانان روی بی خطا بودن کتاب قرآن تاکید دارند اما منتقدان زیادی از پذیرفتن این مسئله سر باز زده اند، آثاری در رد قرآن نوشته‌اند و به‌تناسب مسلمین نیز پاسخ‌هایی داده اند.